Αρχαιοελληνικά στοιχεία και στοιχεία εθνικής συνειδήσεως σε επιγραφές και επιγράμματα της Μονής Σπαρμού Ολύμπου (1736, 1780, 1806)

Abstract

Γενικώς, η μελέτη των δύο επιγραφών, των τεσσάρων επιγραμμάτων και των άλλων στοιχείων που συνεξετάσθηκαν, διαπίστωσε ότι το κοιμητηριακό παρεκκλήσι των Αγίων Πάντων στη Μονή Σπαρμού είναι το ιερό μνημείο από το τέμπλο του οποίου προέρχεται το μικρό τεμάχιο τέμπλου με την επιγραφή (1736), το οποίο εντοπίσθηκε στη μονή της Παναγίας Ολυμπιώτισσας στην Ελασσόνα το 1965 και το 2007. Ανέδειξε τρία κέντρα καλλιέργειας της εθνικής, ελληνικής, συνειδήσεως του υπόδουλου Ελληνισμού: την Τσαριτσάνη, τη Μονή Σπαρμού Ολύμπου και το Άγιον Όρος, καθώς και τους εκφραστές της. Εντόπισε και ανέδειξε αρχαιοελληνικά στοιχεία, καθώς και την καλλιέργεια της εθνικής, ελληνικής, συνειδήσεως στα κέντρα αυτά από το ΙΖ' αιώνα και μετέπειτα. η οποία ήταν συνεχής και μακροχρόνια, καλύπτοντας ακόμη και τις τρεις περιόδους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού μέχρι το 1821. Τέλος, ανέδειξε την αναβίωση των όρων Ελλάς και Έλλην στα προηγούμενα κέντρα.