Από τις σημειώσεις του Robert Walpole για τα Φάρσαλα, τη Λάρισα και τα Τέμπη (1803) - Οι οικισμοί των Χασίων στις περιηγήσεις του Henri Claude Gorceix (1871-1872)

Abstract

…Δεν γνωρίζουμε τους λόγους για τους οποίους ο Walpole δεν συμπεριέλαβε στους δύο τόμους των περιηγητικών κειμένων που εξέδωσε τα δικά του χειρόγραφα.1 Ίσως επροτίθετο να τα εκδώσει αργότερα, μια πρόθεση που για άγνωστους λόγους δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Αυτό, όμως, που δεν έκανε ο Walpole, το πραγματοποίησε εμμέσως ο Edward Daniel Clarke, ο οποίος περιόδευσε την Ελλάδα μεταξύ του 1801 και 1802. Το ογκώδες περιηγητικό χρονικό του Clarke δημοσιεύθηκε, σταδιακώς, από το 1810 έως το 1822 και η επίσκεψή του στη Θεσσαλία περιλαμβάνεται στον 7ο τόμο του έργου. Στο σχετικό κείμενο ο Clarke αξιοποίησε το ανέκδοτο έως τότε (και μέχρι σήμερα) χειρόγραφο οδοιπορικό του Walpole, αποσπάσματα από το οποίο παρέθεσε ως υποσημειώσεις στο δικό του έργο, αναφέροντας βέβαια την προέλευσή τους. Για τους φίλους της θεσσαλικής ιστορίας παραθέτουμε σε μετάφραση τα αποσπάσματα αυτά. Αυτό που χαρακτηρίζει τις σημειώσεις του Walpole είναι οι συχνές αναφορές στους αρχαίους Έλληνες και Λατίνους συγγραφείς, τα κείμενα των οποίων χρησιμοποιεί ως σημείο αναφοράς στις δικές του παρατηρήσεις… …Η παρουσία του Gorceix στην Ελλάδα χρονολογείται από το 1869. Ως σπουδαστής στην αρχή και αργότερα ως καθηγητής στη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών, περιηγήθηκε την Ήπειρο, την Μακεδονία, την Θεσσαλία και τα νησιά του Αρχιπελάγους, πραγματοποιώντας γεωλογικές έρευνες, τα αποτελέσματα των οποίων δημοσιεύθηκαν σε επιστημονικά περιοδικά. Παράλληλα κατέγραψε σημειώσεις εθνολογικού και γεωγραφικού ενδιαφέροντος, οι οποίες, στο σύνολο τους, είναι μέχρι σήμερα αδημοσίευτες. Μεταξύ των ετών 1871 και 1872 ο Gorceix πραγματοποίησε δύο, τουλάχιστον, επισκέψεις στη Θεσσαλία, κατά τη διάρκεια των οποίων επισκέφθηκε οικισμούς της θεσσαλικής πεδιάδας, του Ολύμπου, της Όσσας και των Χασίων… Το χρονικό των περιηγήσεών του αναγνώσθηκε στη Γεωγραφική Εταιρεία των Παρισίων, στη συνεδρία της 6ης Μαρτίου 1874, και δημοσιεύθηκε, την ίδια χρονιά, στο Bulletin de la Societe de Geographie. Η ανακοίνωση πλαισιώθηκε από έναν χάρτη, στον οποίο αποτυπώθηκαν οι διαδρομές που ακολούθησε. Στη συνέχεια παρουσιάζουμε αποσπάσματα από την προαναφερθείσα ανακοίνωση, η οποία προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις στους κόλπους της επιστημονικής κοινότητας, επειδή, εμμέσως πλην σαφώς, καταφέρθηκε κατά των γεωγράφων οι οποίοι είχαν περιηγηθεί τα προηγούμενα χρόνια τις προαναφερθείσες περιοχές.