Ο Χασιώτης κλεφταρματωλός Γιαννούλας Μάνταλος (; -1849)

Abstract

Οι Χασιώτες κλεφταρματολοί Μανταλαίοι (1700 - 1855): Η αρχαιότερη μαρτυρία για την κλεφταρματολική οικογένεια των Μανταλαίων ανάγεται στις αρχές του 18ου αιώνα. Μία σύντομη ενθύμηση της εποχής μάς πληροφορεί ότι το « 1712 Μαρ(τ)ίου 29 έσκότοσαν τόν Μά(ν)ταλον». Ο Μάνταλος αυτός είταν, ασφαλώς, ένας κλέφτης των Χασίων ή της Πίνδου, η δράση του οποίου είχε ενοχλήσει πολύ τους Τούρκους και γι’ αυτό αποφάσισαν να τον εξοντώσουν. Καθώς η εξόντωσή του έγινε στις 29-3-1712, συμπεραίνουμε ότι είχε αρχίσει τη δράση του γύρω στα 1700, τουλάχιστο. Συγγενής, πιθανόν γιος, αυτού του Μάνταλου πιστεύουμε ότι είναι ο Μάνταλος Κρατζοβίτης, τον οποίο ο Κασομούλης κατέταξε ανάμεσα στους διαδόχους, οπαδούς ή πρωτοπαλίκαρα του γέρο - Θανάση Μπλαχάβα. Ο Κασομούλης τον αναφέρει ως Κροτζοβίτη (το σωστό είναι Κρατζοβίτης, από το βουνό Κράτζοβο, υψ. 1554 μ.) επειδή, όπως μας πληροφορεί ο Ληκ, στα 1809, η Κράτζοβα ή Κράτζιοβα είταν ένα από τα 8 τμήματα του διαμερίσματος των Τρικάλων, κατά το κυβερνητικό σύστημα του Αλή πασά. Στο τμήμα αυτό το σημαντικότερο χωριό είταν η Μερίτσα. Πατρίδα των Μανταλαίων είναι η Μερίτσα, η σημερινή Οξύνεια της Καλαμπάκας… Στη συνέχεια εκδίδουμε όλα τα έγγραφα του φακέλου «Γιαννούλας Μάνταλος», τα οποία δημοσίευσε αποσπασματικώς και με λάθη, κυρίως στα ονόματα, ο Ν. Γιαννούλης…