Σαμαριά (θρύλος και πραγματικότητα για τ’ όνομα του φαραγγιού)

Abstract

Κοντολογίς: είναι, άραγε, το φαράγγι της Σαμαριάς, που πήρε πράγματι το όνομά του από το εκκλησάκι της Οσίας Μαρίας, ή μήπως, αντίθετα, εξαιτίας του ονόματος του φαραγγιού, που θα είχε πιθανότατα προϋπάρξει πολύ πριν από το μικρό εκκλησάκι του 1379, επινοήθηκε προσφυέστατα από το θρησκευόμενο λαό ο δεσμός της Οσίας Μαρίας (της Αιγύπτου και της Παλαιστίνης- πβ. Σαμάρεια) με το ομόηχο κατά κάποιον τρόπο—και άρα ομώνυμο στην κοινή αντίληψη—φαράγγι; Στο καθοριστικό αυτό δίλημμα, που επιβάλλεται αναγκαία από τα πράγματα, η άποψή μας συντάσσεται ανεπιφύλαχτα με τη δεύτερη εκδοχή· κι αυτό, γιατί είναι η μόνη αποκλειστικά που κατορθώνει εντελώς αβίαστα να δαμάσει αφενός και να εξουδετερώσει απόλυτα κάθε οχληρό ερώτημα που αμφισβητεί την καθιερωμένη ετυμολογία, χωρίς ωστόσο παράλληλα να και στο ελάχιστο, τα αποδεικτικά στοιχεία της πρώτης. Σύμφωνα, λοιπόν, με μια τέτοια υπόθεση, θα ήταν πολύ φυσικό, να είχε ισχύσει για πολλούς αιώνες πριν από τη διάδοση του χριστιανισμού μια παλιότερη και ίσως πανάρχαιη ονομασία του φαραγγιού, που προσαρμόστηκε κανονικά στη χριστιανική πραγματικότητα που ακολούθησε κατόπιν…